Gözlemsel Değerlendirme

Süre, ekonomi, bürokrasi gibi çeşitli sebeplerden kapsamlı bir değerlendirmenin mümkün olmadığı durumlarda yapıların ASCE 41, FEMA 154 gibi uluslararası yönetmeliklere veya PERA gibi literatürdeki makalelere dayanan hızlı bir alternatif değerlendirme yöntemi olan gözlemsel değerlendirme hizmetini sunmaktayız. İlgili değerlendirme metodolojisi aşağıdaki gibi özetlenebilir.

Metodoloji

İlgili yapıların sismik risk seviyesini sınıflandırmak amacıyla, hem saha gözlemlerine hem de yerinde yapılan bazı malzeme testlerine dayanan, talepleri karşılamak üzere aşağıdaki gibi özel bir metodoloji oluşturulmuştur.

FEMA P154 (Hızlı Görsel Tarama) ve PERA (RC Çerçeve Binalar için Performansa Dayalı Hızlı Sismik Değerlendirme Metodu, 2014) kılavuz olarak kullanılarak yapılar hakkında gerekli veri toplanır ve yetersizlikleri tespit etmek için çalışmalar yapılır. Önemli temel mühendislik parametrelerinden bazıları (yapısal periyot, taban kesme kuvveti, devrilme momenti vb.) hesaplanır. Eğer yapı betonarme bir yapıysa, elastik kesme ve moment talep-kapasite oranları da hesaplanır. Son olarak, toplanan verilere, hesaplamalara ve iki yaklaşımın puanlarına dayanarak yapının risk kategorisi belirlenir.

Özetle, oluşturulan değerlendirme süreci aşağıdaki adımları içermektedir:

Test çekici (Schmidt Testi) ile beton basınç dayanımının belirlenmesi
Beton tarama (Hilti PS85 veya Bosch D-Tech 120) ile donatı düzeni ve aralığının belirlenmesi
MASW (Kayma dalgası hızı) testi ile yerel zemin koşullarının belirlenmesi
Yapısal inceleme ile kaldırılan veya eklenen yapısal elemanların tespiti
Yerel ve uluslararası kılavuzlara uygun olarak saha gözlemleri ve testlere dayalı rapor hazırlanması

Sonuç olarak tüm veriler ışığında incelenen yapı/yapılar raporlanarak sismik risk seviyesi belirlenmiş olur. Temel olarak belirlenen risk seviyeleri aşağıdaki gibi özetlenebilir.

Düşük Risk: Yapının statik projeleri mevcut olup, saha gözlemleri ve testler mevcut yapının statik projelerine uygun olarak inşa edildiğini göstermektedir. Sonuç olarak, yapıda temel bir mühendislik eksikliği bulunmamaktadır.

Orta Risk: Yapının statik projeleri olabilir ya da olmayabilir ancak yapının taşıyıcı sistemi mühendislik temel kurallarına uygunluk göstermektedir. Yapıda göz ardı edilebilir bazı mühendislik eksiklikleri bulunabilir.

Riskli: Yapının statik projeleri mevcut değildir veya mevcutsa projelerine uygun olarak inşa edilmemiştir. Yapıda bir veya birden fazla temel mühendislik eksikliği bulunmaktadır. Yapının taşıyıcı sistemi kötü tasarlanmıştır.

Yüksek Risk: Yapıda birçok temel mühendislik eksikliği bulunmaktadır. Bina, “yapısal hasar” olarak adlandırılabilecek genişlikte birçok yapısal çatlağa sahiptir. Yapının kullanımı, sadece düşey yükler altında sakıncalıdır.

Not: Bu metodoloji ile yapılan değerlendirme, yapının kapsamlı bir performans değerlendirmesi (TBDY 2018 Bölüm 15’e göre sismik performans değerlendirmesi) olarak nitelendirilemez.